TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Echokardiografia jest to obrazowa metoda badania serca i naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków. Na ekranie monitora uzyskuje się obraz ("echo") powstający w wyniku odbicia od badanych struktur wewnątrz ciała fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu. Zwykle stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Istnieje możliwość zarejestrowania obrazu w dowolnym momencie na papierze, taśmie video lub w formie cyfrowej.

CZEMU SŁUŻY BADANIE ?

Badanie umożliwia w sposób nieinwazyjny ocenę struktur anatomicznych serca oraz funkcji serca. Pozwala ocenić ruch mięśnia sercowego i zastawek wewnątrzsercowych, a także przepływ krwi w obrębie przedsionków i komór serca oraz dużych naczyń krwionośnych (aorta, żyły główne, tętnica płucna). Ze pomocą badania echokardiograficznego nie można uzyskać obrazu tętnic wieńcowych ani w sposób wiarygodny ocenić obecności ewentualnych zwężeń w ich obrębie.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Nieinwazyjność badania echokardiograficznego oraz duża ilość ważnych informacji, których dostarcza to badanie spowodowały, że zazwyczaj wykonuje się je u każdego pacjenta z chorobą układu sercowo-naczyniowego. Istnieją jednak choroby, w których badanie echokardiograficzne uznawane jest za szczególnie ważne dla diagnostyki i wyboru sposobu leczenia chorych. Należą do nich:

• choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego); w niektórych przypadkach wykonuje się dodatkowo elektrokardiografię podczas wysiłku lub po podaniu środków farmakologicznych,
• wady serca wrodzone i nabyte
• zapalenie mięśnia sercowego
• bakteryjne zapalenie wsierdzia
• choroby mięśnia sercowego (kardiomiopatie)
• nadciśnienie tętnicze
• choroba zakrzepowo-zatorowa
• zaburzenia rytmu serca
• choroby osierdzia i powikłania tych chorób (np. płyn w jamie osierdzia, tamponada serca
• choroby naczyń (np. tętniak aorty)
• choroby sercowo-płucne (nadciśnienie płucne, zatorowość płucna)
• inne (urazy serca, nowotwory serca)

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Nie ma specjalnych zaleceń przed wykonaniem klasycznego badania echokardiograficznego przezklatkowego.

Badanie echokardiograficzne przezprzełykowe wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Do takiego badania należy zgłosić się na czczo, z aktualnym zdjęciem radiologicznym klatki piersiowej z kontrastem w przełyku (celem wykluczenia schyłków przełyku. Przy badaniu przezprzełykowym dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego.

OPIS BADANIA

Pacjent do badania układa się w pozycji na wznak lub na lewym boku z nieznacznie uniesioną górną połową ciała. Lekarz wykonujący badanie przykłada głowicę echokardiograficzną do ciała pacjenta w kilku określonych miejscach na klatce piersiowej. Dla uzyskania obrazu miejsca przyłożenia głowicy pokrywa się specjalną substancją, zwykle w postaci żelu. W wybranych przypadkach, aby dokładniej zobrazować struktury serca wykonuje się badanie przezprzełykowe. Specjalną sondę wprowadza się do przełyku pacjenta na głębokość odpowiadającą położeniu serca. Przed tym badaniem, w celu zniesienia odruchu wymiotnego, znieczula się gardło stosując środki znieczulające w aerozolu. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu z wartościami liczbowymi badanych parametrów, niekiedy z dołączonymi zdjęciami.

Badanie trwa zwykle od kilku do kilkudziesięciu minut.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Nie stwierdza się powikłań badania echokardiograficznego przezklatkowego. W przypadku badania przezprzełykowego może w wyjątkowych sytuacjach dojść do uszkodzenia przełyku, co szczegółowo omawiane jest z chorym przed badaniem.